Tweet |
Türkiye ve İran'ı istisna olarak kabul edersek; Orta Doğu coğrafyasının Arap coğrafyası ile üst üste örtüştüğünü söyleyebiliriz. Tek bir ülke dışında: İsrail... Peki nasıl oluyor da İsrail bu kadar rahat bir şekilde Filistin topraklarını işgal edebiliyor, hiçbir haklı gerekçesi olmadan sivilleri vurabiliyor?
Orta Doğu'da milliyetçilik kavramı 1700'lerin sonlarında Avrupa'da beliren milliyetçilik akımlarıyla birlikte ortaya çıktı. Arap milliyetçiliğini başlatanlar, tıpkı siyonizmin kurucuları gibi, Avrupa'da eğitim görmüş ve Orta Doğu'ya dönmüş tahsilli kişilerdi. Avrupa'da milliyetçilik akımının gelişmesinden Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılışına kadar, aynı küresel akım, Avrupa ve Balkanlar'da toprak kayıplarına sebep olurken, o esnada Orta Doğu ve Kuzey Afrika'daki toprak kayıplarının da baş sorumlusuydu.
18. yüzyıla kadar Arapların bir arada ortak bilinçle hareket ettiğini veya Osmanlı'ya karşı ayaklandığını gösteren (birkaç Selefi ayaklanması hariç) bir belge yok. Hatta Osmanlı'da 1800'lü yıllara kadar "Arap" kavramı genellikle siyahiler, bedeviler ve Sahra-altı Afrikasında yaşayanlar için kullanılmaktaydı. O dönemde Osmanlı'daki Araplar kendilerini milliyetleriyle değil, geldikleri coğrafya ve şehirlerle tanımlamaktaydı. Bugün ise durum çok farklı.
Arap milliyetçiliği hem coğrafi hem fikri hem de dini olarak o kadar bölünmüştür ki, pratikte tek bir Arap milletinden söz edilemez. Bu nedenle Orta Doğu'da "milliyetçilik" dendiğinde "Arap milliyetçiliği" olarak anlaşılması doğalsa bile yanlıştır.
Arap milliyetçiliğinin coğrafi evrimi tıpkı siyonizm gibi, Avrupa'da eğitim görmüş ve tahsilli insanlar tarafından Suriye'de başladı; Lübnan'da entelektüel birikim kazanarak Mısır ve Kuzey Afrika'ya sıçradı.
Bugün genel olarak bakıldığında üç farklı "Arap milleti" vardır:
Levant (Bereketli Hilal) Bölgesi: Suriye, Ürdün, Filistin ve Lübnan. Kuzey Afrika - Mısır Bölgesi: Mısır Arap Yarımadası Bölgesi: Suudi Arabistan ve Körfez ülkeleriDikkat edildiğinde, "İsraille normalleşme" hakkındaki Abraham Anlaşmasını imzalamayan ve İsrail'e askeri ve siyasi olarak fiilen karşı çıkabilen Arap Devletlerinin haritasını çizmeye başladığımızda kendimizi Levant Bölgesi'nin haritasını çizerken buluyoruz.
Geçtiğimiz hafta gerçekten de Filistin'i bombalayan İsrail'e sadece Suriye, Lübnan ve Ürdün'den roket atıldı. Kuzey Afrika ve Arap Yarımadası Bölgeleri Araplarından ise sadece göstermelik tepkiler geldi.
Levant Bölgesi ise Arap milliyetçiliğinin doğduğu yer ve sosyalist-laik bir birleşmiş Arap toplumu öngören bir anlayışa sahip. Bu anlayış da bir Ortodoks ve bir Müslüman Arap'ın kurduğu BS partisine kadar uzanmakta ve temelini oluşturmakta.
İsrail'e karşı Arap coğrafyasından destek alamamamızın ve Türkiye olarak bugünlerde Suriye ile ilişkilerde revizyon tartışmaları yapılmasının sebebi bu. Eğer İsrail'e karşı birleşilecekse bunu yapacak tek Araplar, Bereketli Hilal Bölgesi Arapları.
Bu sürecin tarihsel süreçte önce anti-Osmanlıcılık ile temeli atıldı; 1. Dünya Savaşı sonrası Anti-Avrupacılık ve antiemperyalizme evrildi; 1930'larda ise bu görüşlere anti-siyonizm eklendi.
1950 ve 60'larda karizmatik liderleri ile altın çağını yaşayan Arap milliyetçiliği, sonunda 1967'de Arap-İsrail Savaşı'nı kaybetmesi sonucunda etkisini yitirdi. Bugün hala aldığı yenilginin etkisiyle lidersiz ve işlevini kaybetmiş durumda.
Arap milliyetçiliği gerek ona temel olmuş gerekse onun içinden çıkmış "Pan-Arabizm", "Mısır milliyetçiliği" ve hatta "Nasırcılık", "Baasçılık" ve "Vehhabilik (Selefilik)" ile karıştırılıyor. İşlevini yitirecek kadar fazla iç dinamiğe sahip olması ise Arapların, Arap milliyetçiliği hakkında fikirsel olarak bile birleşmelerini önlüyor.
Araplar aynı zamanda Yahudi, Hristiyan ve Müslüman olarak birbirlerinden ayrılırlar. Müslüman Arapların tarihi kayıtlarında "Osmanlı Devleti" olan bahsedilen Osmanlı, Hristiyan Arapların kayıtlarında "Osmanlı İmparatorluğu" olarak geçiyor. Yani Müslüman Araplar kendini Osmanlı'nın asli üyesi olarak hissederken Hristiyan Araplar Osmanlı'ya dışarıdan monte olduklarını hissetmişler. Dolayısıyla Osmanlı coğrafyasında milliyetçi-ayrılıkçı Arap isyanları genelde Hristiyan Araplar tarafından başlatıldı ve devam ettirildi.
Dolayısıyla kamuoyundaki "Tüm Arapların Osmanlı karşıtı olması" algısı da yanlış.
İşte bu bölünmüşlüğü kendi yararına ustalıkla kullanan İsrail ise özellikle Trump'ın öncülüğünde geçtiğimiz yaz Körfez ve Mısır Araplarına imzalattığı (ama Levant bölgesi Araplarına imzalatamadığı) "İsrail ile normalleşme" anlaşması ile bizim anladığımız şekliyle "tüm" Arapların kendisine karşı birleşmesini engelledi.
Yeri geldiğinde her farklılığı bir kenara bırakarak ulus olabilme gücünden yoksun kıldı ve geldiğimiz noktada ise Gazze'de bugün yaşanan insanlık dramını mümkün kıldı.
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Galatasaray | 32 | 28 | 1 | 3 | 73 | 20 | 87 | +53 |
2 | Fenerbahçe | 32 | 27 | 1 | 4 | 85 | 28 | 85 | +57 |
3 | Trabzonspor | 32 | 16 | 12 | 4 | 54 | 42 | 52 | +12 |
4 | Beşiktaş | 33 | 15 | 12 | 6 | 44 | 38 | 51 | +6 |
5 | Çaykur Rizespor | 32 | 14 | 12 | 6 | 43 | 47 | 48 | -4 |
6 | Başakşehir FK | 32 | 13 | 12 | 7 | 42 | 38 | 46 | +4 |
7 | Kasımpaşa | 32 | 13 | 12 | 7 | 55 | 57 | 46 | -2 |
8 | Sivasspor | 32 | 11 | 10 | 11 | 38 | 43 | 44 | -5 |
9 | Antalyaspor | 32 | 10 | 10 | 12 | 36 | 37 | 42 | -1 |
10 | Alanyaspor | 32 | 10 | 10 | 12 | 41 | 46 | 42 | -5 |
11 | Adana Demirspor | 32 | 9 | 10 | 13 | 48 | 43 | 40 | +5 |
12 | Samsunspor | 32 | 10 | 14 | 8 | 36 | 42 | 38 | -6 |
13 | MKE Ankaragücü | 33 | 8 | 12 | 13 | 40 | 43 | 37 | -3 |
14 | Kayserispor | 32 | 10 | 12 | 10 | 36 | 45 | 37 | -9 |
15 | Konyaspor | 32 | 8 | 12 | 12 | 34 | 45 | 36 | -11 |
16 | Hatayspor | 32 | 7 | 13 | 12 | 36 | 44 | 33 | -8 |
17 | Gaziantep FK | 32 | 8 | 17 | 7 | 35 | 50 | 31 | -15 |
18 | Fatih Karagümrük | 32 | 7 | 16 | 9 | 35 | 41 | 30 | -6 |
19 | Pendikspor | 32 | 7 | 16 | 9 | 36 | 64 | 30 | -28 |
20 | İstanbulspor | 32 | 4 | 21 | 7 | 25 | 59 | 16 | -34 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Eyüpspor | 30 | 22 | 6 | 2 | 70 | 27 | 68 | +43 |
2 | Göztepe | 30 | 18 | 6 | 6 | 51 | 19 | 60 | +32 |
3 | Çorum FK | 30 | 15 | 8 | 7 | 50 | 31 | 52 | +19 |
4 | Kocaelispor | 30 | 15 | 8 | 7 | 45 | 34 | 52 | +11 |
5 | Sakaryaspor | 30 | 14 | 7 | 9 | 43 | 30 | 51 | +13 |
6 | Bodrumspor | 30 | 13 | 7 | 10 | 37 | 20 | 49 | +17 |
7 | Bandırmaspor | 30 | 12 | 8 | 10 | 45 | 26 | 46 | +19 |
8 | Boluspor | 30 | 13 | 10 | 7 | 28 | 32 | 46 | -4 |
9 | Gençlerbirliği | 30 | 11 | 8 | 11 | 35 | 30 | 44 | +5 |
10 | Erzurumspor FK | 30 | 11 | 8 | 11 | 28 | 25 | 41 | +3 |
11 | Manisa FK | 31 | 8 | 11 | 12 | 38 | 37 | 36 | +1 |
12 | Keçiörengücü | 30 | 9 | 12 | 9 | 27 | 36 | 36 | -9 |
13 | Şanlıurfaspor | 30 | 8 | 12 | 10 | 27 | 31 | 34 | -4 |
14 | Ümraniyespor | 30 | 9 | 14 | 7 | 33 | 42 | 34 | -9 |
15 | Tuzlaspor | 30 | 8 | 14 | 8 | 31 | 45 | 32 | -14 |
16 | Adanaspor | 30 | 9 | 16 | 5 | 24 | 42 | 32 | -18 |
17 | Altay | 31 | 5 | 23 | 3 | 14 | 70 | 15 | -56 |
18 | Giresunspor | 30 | 2 | 24 | 4 | 13 | 62 | 7 | -49 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Esenler Erokspor | 33 | 23 | 5 | 5 | 74 | 28 | 74 | +46 |
2 | Van Spor FK | 33 | 22 | 5 | 6 | 55 | 33 | 72 | +22 |
3 | Bucaspor 1928 | 33 | 20 | 4 | 9 | 50 | 22 | 69 | +28 |
4 | 1461 Trabzon FK | 33 | 19 | 6 | 8 | 62 | 33 | 65 | +29 |
5 | Yeni Mersin İdman Yurdu | 33 | 16 | 7 | 10 | 47 | 27 | 58 | +20 |
6 | Ankaraspor | 34 | 15 | 8 | 11 | 42 | 32 | 56 | +10 |
7 | Karacabey Belediye Spor | 33 | 12 | 10 | 11 | 37 | 31 | 47 | +6 |
8 | Beyoğlu Yeniçarşıspor | 33 | 13 | 13 | 7 | 42 | 34 | 46 | +8 |
9 | Ankara Demirspor | 33 | 13 | 15 | 5 | 35 | 37 | 44 | -2 |
10 | Kırklarelispor | 34 | 11 | 13 | 10 | 29 | 35 | 43 | -6 |
11 | Diyarbekir Spor | 33 | 11 | 13 | 9 | 35 | 35 | 42 | 0 |
12 | Altınordu | 33 | 9 | 13 | 11 | 38 | 34 | 38 | +4 |
13 | Hes İlaç Afyonspor | 33 | 9 | 13 | 11 | 21 | 34 | 38 | -13 |
14 | Nazilli Belediyespor | 34 | 11 | 15 | 8 | 37 | 54 | 38 | -17 |
15 | Serik Belediyespor | 33 | 9 | 14 | 10 | 28 | 37 | 37 | -9 |
16 | Zonguldak Kömürspor | 33 | 9 | 16 | 8 | 35 | 53 | 32 | -18 |
17 | Kırşehir Futbol SK | 33 | 5 | 21 | 7 | 29 | 65 | 22 | -36 |
18 | Bursaspor | 33 | 5 | 20 | 8 | 24 | 59 | 20 | -35 |
19 | Adıyaman FK | 33 | 3 | 24 | 6 | 22 | 59 | 15 | -37 |
Takım | O | G | M | B | A | Y | P | AV | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
1 | Kepezspor FAŞ | 26 | 21 | 1 | 4 | 61 | 13 | 67 | +48 |
2 | Aliağa Futbol A.Ş. | 27 | 18 | 0 | 9 | 54 | 15 | 63 | +39 |
3 | Ayvalıkgücü Belediyespor | 26 | 13 | 6 | 7 | 36 | 23 | 46 | +13 |
4 | 52 Orduspor FK | 26 | 13 | 7 | 6 | 36 | 25 | 45 | +11 |
5 | İnegöl Kafkas GK | 26 | 12 | 6 | 8 | 32 | 25 | 44 | +7 |
6 | Edirnespor | 26 | 13 | 9 | 4 | 44 | 26 | 43 | +18 |
7 | K.Çekmece Sinopspor | 27 | 10 | 10 | 7 | 38 | 28 | 37 | +10 |
8 | Mardin 1969 Spor | 26 | 11 | 11 | 4 | 35 | 31 | 37 | +4 |
9 | Artvin Hopaspor | 26 | 9 | 10 | 7 | 32 | 26 | 34 | +6 |
10 | Karabük İdmanyurdu Spor | 26 | 10 | 12 | 4 | 24 | 38 | 34 | -14 |
11 | Talasgücü Belediyespor | 26 | 8 | 14 | 4 | 28 | 41 | 28 | -13 |
12 | Kırıkkalegücü FK | 26 | 7 | 14 | 5 | 25 | 35 | 26 | -10 |
13 | Gümüşhanespor | 26 | 4 | 12 | 10 | 22 | 42 | 22 | -20 |
14 | Malatya Arguvanspor | 26 | 2 | 20 | 4 | 13 | 51 | 10 | -38 |
15 | Tarsus İdman Yurdu | 26 | 2 | 21 | 3 | 18 | 79 | 9 | -61 |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
20/04/2024 | İstanbulspor | vs | Fatih Karagümrük |
20/04/2024 | Konyaspor | vs | Alanyaspor |
20/04/2024 | Kayserispor | vs | Trabzonspor |
20/04/2024 | Samsunspor | vs | Adana Demirspor |
21/04/2024 | Başakşehir FK | vs | Çaykur Rizespor |
21/04/2024 | Antalyaspor | vs | Hatayspor |
21/04/2024 | Galatasaray | vs | Pendikspor |
21/04/2024 | Gaziantep FK | vs | Kasımpaşa |
22/04/2024 | Sivasspor | vs | Fenerbahçe |
26/04/2024 | Adana Demirspor | vs | Galatasaray |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
20/04/2024 | Bandırmaspor | vs | Tuzlaspor |
20/04/2024 | Giresunspor | vs | Göztepe |
20/04/2024 | Eyüpspor | vs | Boluspor |
21/04/2024 | Bodrum FK | vs | Şanlıurfaspor |
21/04/2024 | Çorum FK | vs | Adanaspor |
21/04/2024 | Gençlerbirliği | vs | Erzurumspor FK |
21/04/2024 | Sakaryaspor | vs | Keçiörengücü |
22/04/2024 | Ümraniyespor | vs | Kocaelispor |
28/04/2024 | Adanaspor | vs | Manisa FK |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
21/04/2024 | Adıyaman FK | vs | 1461 Trabzon FK |
21/04/2024 | Altınordu | vs | Yeni Mersin İdman Yurdu |
21/04/2024 | Ankara Demirspor | vs | Diyarbekir Spor |
21/04/2024 | Beyoğlu Yeniçarşıspor | vs | Van Spor FK |
21/04/2024 | Bucaspor 1928 | vs | Esenler Erokspor |
21/04/2024 | Bursaspor | vs | Hes İlaç Afyonspor |
21/04/2024 | Kırşehir Futbol SK | vs | Kırklarelispor |
21/04/2024 | Nazilli Belediyespor | vs | Karacabey Belediye Spor |
21/04/2024 | Serik Belediyespor | vs | Zonguldak Kömürspor |
21/04/2024 | Altınordu - Yeni Mersin İdman Yurdu | Altınordu ligde evindeki son 6 maçında hiç kaybetmedi | Altınordu yenilmez |
21/04/2024 | Ankara Demirspor - Diyarbekir Spor | Ankara Demirspor ligdeki son 5 maçında hiç kazanamadı | Diyarbekir Spor yenilmez |
21/04/2024 | Kırşehir Futbol SK - Kırklarelispor | Kırşehir Futbol SK ligdeki son 7 maçında hiç kazanamadı | Kırklarelispor yenilmez |
Tarih | Ev Sahibi | Sonuç | Konuk Takım |
---|---|---|---|
21/04/2024 | Edirnespor | vs | Mardin 1969 Spor |
21/04/2024 | İnegöl Kafkas GK | vs | Tarsus İdman Yurdu |
21/04/2024 | Karabük İdmanyurdu Spor | vs | Malatya Arguvanspor |
21/04/2024 | Kepezspor FAŞ | vs | Ayvalıkgücü Belediyespor |
21/04/2024 | Kırıkkalegücü FK | vs | Gümüşhanespor |
21/04/2024 | Talasgücü Belediyespor | vs | Artvin Hopaspor |
21/04/2024 | 52 Orduspor FK | vs | K.Çekmece Sinopspor |