Erken do?an, özellikle de çok erken do?an prematüre bebekler, genellikle karma??k t?bbi problemlere sahiptir. Kar??la??lan t?bbi sorun ve komplikasyonlar bebekten bebe?e de?i?kenlik gösterir. Ancak bebek ne kadar erken do?arsa, komplikasyon riski de o kadar yüksektir. Peki, Prematüre ne demek? Prematüre bebek nedir? Prematüre bebeklerde görülen özellikler nelerdir? ??te detaylar haberimizde...

PREMATÜRE NED?R?

"Prematüre ne demek?" sorusunu k?saca 37. haftadan daha k?sa süren bir gebelikten sonra do?mu? yenido?an bebekler için kullan?lan bir terim demek do?ru olur.

PREMATÜRE BEBEK NED?R?

Prematüre bebek, 37. gebelik haftas?n? tamamlamadan yani beklenen do?um tarihinden 3 haftay? a?k?n süre önce dünyaya gelen yenido?anlar için kullan?lan bir terimdir. Do?um zaman? bir bebe?in ne kadar erken do?du?una ba?l? olarak s?n?fland?r?labilir;

Geç preterm do?um: 34 ila 36 haftalararas?nda süren gebelikten sonra gerçekle?en do?um. Bu haftalarda erken olarak do?an yenido?anlara s?n?rda prematüre bebek ad? verilir. Prematüre do?umlar?n ço?u geç preterm olarak gerçekle?ir.

Orta preterm do?um: Do?um 32 ila 34. gebelik haftalar? aras?nda gerçekle?ir. Bu haftalarda do?an bebeklere orta derece prematüre bebek denir.

Erken preterm do?um: 32 haftadan daha k?sa süren bir gebelikten sonra do?um gerçekle?ir. 24 ila 31. gebelik haftalar?nda do?an prematüre bebeklere ileri derecede prematüre bebek denir. Bu bebeklerde sa?l?k sorunlar? görülme riski çok yüksektir.

PREMATÜRE BEBEKLERDE GÖRÜLEN ÖZELL?KLER NELERD?R?

Prematüre do?an bebeklerde görülen özellikler oldukça de?i?kendir. Baz? bebeklerde çok hafif sorunlar görülürken di?erlerinde daha belirgin sa?l?k problemleri söz konusu olabilir. Erken do?an bebeklerde görülebilen baz? özellikler ?unlar? içerebilir:

Vücudun küçük olmas?na kar??n orant?s?z bir ?ekilde büyük ba?

Zaman?nda do?an bebeklere göre daha az ya? depolanmas? nedeniyle yuvarlak olmayan keskin görünümlü vücut hatlar?

Tüm vücudu kaplayan ve lanugo ad? verilen ince sar? tüyler

Dü?ük vücut ?s?s?. Özellikle do?umdan hemen sonra depolanan ya? eksikli?i nedeniyle do?um odas?nda tespit edilebilir.

Nefes darl??? ya da solunum güçlü?ü

Emme ve yutma reflekslerinde yetersizlik

Prematüre do?an bebekler, özel bir bak?m ünitesinde tutulur ve daha uzun süre hastanede kalmalar? gerekir. Prematüre yenido?an ne kadar bak?m gerektirdi?ine ba?l? olarak yenido?an yo?un bak?m ünitesine ya da farkl? birimlere kabul edilerek takip edilebilir. Erken do?mu? bebeklerin bak?m? konusunda e?itim alm?? doktorlar ve uzman bir sa?l?k ekibi, prematüre bebe?in bak?m? konusunda yard?mc? olur.

Prematüre bebekler do?umdan hemen sonra ekstra beslenme ve deste?e ihtiyaç duyabilir. Sa?l?k ekibi, bebe?in neye ihtiyaç duydu?unu belirleyerek bak?m plan? konusunda ebeveynlere rehberlik eder.

PREMATÜRE DO?UM ?Ç?N R?SK FAKTÖRLER? NELERD?R?

Prematüre do?umun spesifik nedeni genellikle aç?k de?ildir. Bununla birlikte, erken do?uma neden oldu?u bilinen baz? risk faktörleri vard?r. Bu risk faktörleri aras?nda ?unlar say?labilir;

Daha önce prematüre do?um yapm?? olmak

?kiz, üçüz gibi ço?ul gebelikler

Gebelikler aras?nda alt? aydan k?sa süre bulunmas?

?n vitro fertilizasyon yoluyla gebe kalma

Rahim, serviks veya plasenta ile ilgili anomali ya da sorunlar?n varl???. Örne?in servikal yetmezlik öyküsü

Sigara içmek veya uyu?turucu madde kullanmak

Baz? enfeksiyonlar. Özellikle amniyotik s?v? ve alt genital sistem enfeksiyonlar?

Yüksek tansiyon ve diyabet gibi baz? kronik durumlar

Hamilelikten önce çok zay?f veya fazla kilolu olmak

Daha önce rahim a?z? ameliyat? geçirilmi? olmak

Sevilen birinin ölümü veya aile içi ?iddet gibi stresli ya?am olaylar?

Birden çok dü?ük yapm?? olmak

Fiziksel yaralanma veya travma

Bilinmeyen nedenlerden dolay?, siyah ?rka sahip kad?nlar?n prematüre do?um yapma olas?l??? di?er ?rklar?n kad?nlar?na oranla daha fazlad?r. Fakat erken do?um her kad?nda görülebilir. Hatta prematüre do?um yapan birçok kad?nda bilinen herhangi bir risk faktörü yoktur.

PREMATÜRE DO?UMDAN KORUNMA YOLLARI NELERD?R?

Preterm do?umun kesin nedeni genellikle bilinmemekle birlikte, riski azaltmak için yap?labilecek baz? ?eyler vard?r. Özellikle prematüre do?um için risk grubunda olan gebelerde bu önlemler daha önemlidir. Yap?labilecek uygulamalar ?unlar? içerebilir;

Progesteron takviyeleri: Erken do?um öyküsü, k?sa rahim a?z? (serviks) veya her iki faktörü olan kad?nlara progesteron takviyesi yap?larak erken do?um riski azalt?labilir.

Servikal serklaj. Özellikle erken do?um aç?s?ndan artm?? riski bulunan kad?nlarda serviks yani rahim a?z? uzunlu?u transvajinal ultrason yard?m?yla ölçülerek erken do?um olas?l??? öngörülebilir. Rahim a?z? k?sa olan kad?nlarda risk artm??t?r. Servikal serklaj, serviks k?sal??? bulunan ya da erken do?umla sonuçlanan servikal yetmezlik öyküsü bulunan gebelere uygulanan cerrahi bir i?lemdir. Bu prosedür s?ras?nda rahim a?z?, ekstra destek sa?layabilecek güçlü diki?lerle kapat?l?r. At?lan diki?ler do?um zaman? geldi?inde ç?kar?l?r.

PREMATÜRE BEBEKLERDE GÖRÜLEB?LEN KOMPL?KASYONLAR NELERD?R?

Her prematüre bebekte komplikasyon görülmez. Fakat çok erken do?umlar bebekte çe?itli k?sa ve uzun vadeli sa?l?k sorunlar?na neden olabilir. Genellikle, bebek ne kadar erken do?arsa, komplikasyon riski o oranda artar. Sa?l?k sorunlar?n?n geli?iminde do?um a??rl??? da önemli bir rol oynar. Baz? problemler do?umda aç?kça görülebilirken, di?erleri daha sonraki dönemlerde ortaya ç?kar. Prematüre bebeklerde ilk haftalarda görülebilen komplikasyonlar ?unlar? içerebilir;

Solunum problemleri

Kalp sorunlar?

Beyin kanamas?

Vücut ?s?s? kontrolünde sorunlar

Sindirim sistemi sorunlar?

Kans?zl?k ve sar?l?k. Erken do?an bebekler, anemi ve yenido?an sar?l??? gibi kan hücreleriyle ili?kili sorunlar için risk alt?ndad?r.

Kan ?ekeri dü?üklü?ü

Ba????kl?k sisteminde zay?fl?k ve enfeksiyonlara yatk?nl?k

Prematüre do?um uzun vadede a?a??daki komplikasyonlara yol açabilir:

Serebral palsi

Ö?renme güçlü?ü

Görme problemleri

??itme ile ilgili sorunlar

Di? problemleri. Prematüre bebeklerde di?lerin geç ç?kmas?, di?lerde renk de?i?ikli?i ve yanl?? hizalanma gibi sorular s?kt?r.

Psikolojik ve davran??sal sorunlar

Kronik sa?l?k sorunlar?. Prematüre bebeklerde ast?m, enfeksiyonlar ya da beslenme problemleri gibi kronik sa?l?k sorunlar? daha s?kt?r.

PREMATÜRE BEBEKLERE UYGULANAN TESTLER

Prematüre bebekler yenido?an yo?un bak?m ünitesinde gözlem alt?na al?nd?ktan sonra baz? de?erleri takip edilir ve çe?itli tan? testleri yap?labilir. Baz? test ve takipler rutin olarak tüm prematüre bebeklere uygulan?rken, di?erleri sadece sa?l?k personelinin belirli bir komplikasyondan ?üphelenmesi durumunda yap?l?r. Prematüre bebeklerde yap?labilecek olas? takip ve testler ?unlar? içerebilir:

Solunum ve kalp h?z? monitorizasyonu. Prematüre bebeklerin solunum ve kalp h?zlar? sürekli olarak izlenir. S?kl?kla kan bas?nc? ölçümleri de yap?l?r.

Al?nan ve ç?kar?lan s?v? takibi. Yo?un bak?m sa?l?k ekibi, bebe?in besleme ve damar yoluyla verilenler dahil ne kadar s?v? ald???n? ve ?slak veya kirli bezlerden ne kadar s?v? kaybetti?ini dikkatlice izler.

Kan testleri. Bebe?in kan?ndaki kalsiyum, glukoz, bilirubin düzeyleri gibi çok say?da kritik maddeyi izlemek için kan testleri yap?l?r. K?rm?z? kan hücresi say?s?n? ölçmek, enfeksiyon için de?erlendirme yapmak için de kan örne?i analizi gerekebilir.

Ekokardiyografi. Ekokardiyografi, bebe?in kalp fonksiyonuyla ilgili problemleri kontrol etmek için yap?lan bir kalp ultrasonudur. Ekokardiyografide ekran monitöründe kalbe ait hareketli görüntüler elde etmek için ses dalgalar? kullan?l?r.

Ultrason taramas?. Beyinde kanama veya s?v? birikmesi olup olmad???n? kontrol etmek veya karaci?er veya böbreklerdeki olas? problemleri incelemek için ultrason taramalar? yap?labilir.

Göz muayenesi. Bir göz doktoru, retinadaki problemleri kontrol etmek için göz muayenesi yapar.

Bebekte herhangi bir komplikasyon geli?irse, ba?ka özel testlerin yap?lmas? gerekebilir.

Bebek Gündem Sa?l?k Haberler